نويسنده: دبورا تکاک
مترجم: مينا اسماعيلي



 

17روش غلبه بر نقرس

نقرس نوعي آرتريت (يا التهاب مفصل) است که ناگهان و به طور غير منتظره بروز مي کند. درد آزاردهنده و ضربان دار آن اغلب شب ها عود کرده و پوست را داغ و قرمررنگ کرده و باعث تورم، تحريک و حساسيت مفصل درگير مي شود. بدتراز همه آنکه اين حمله ممکن است تا چند روز ادامه يابد.
اين بيماري که زماني تصور مي شد خاص اشراف باشد، دقيقاً توسط اسيداوريک غيراشرافي و عامي ايجاد مي شود! اين اسيد در عروق خوني همه ي ما وجود دارد. اما افراد مبتلا به نقرس يا بيش از حد اسيداوريک در بدنشان توليد مي شود و يا توليد آن در حد طبيعي است و دفع آن به خوبي صورت نمي گيرد. در هر دو حالت مازاد اسيد اوريک به بلورهاي کوچک مشکل آفريني تبديل مي شوند که باعث التهاب مفاصل مي گردند. معمولاً شست پا اولين نقطه اي است که مورد هدف قرار مي گيرد. اما تقريباً هر مفصلي ممکن است به يک نقطه ي دردناک تبديل شود. با آن که احتمال ابتلاي هر فردي به اين بيماري وجود دارد، غالباً مردان ميانسالي که احتمالاً اضافه وزن و يا سابقه ي فاميلي نيز دارند دچار نقرس مي شوند. اگر در حال حاضر به نقرس مبتلاييد و يا مستعد ابتلا به آن هستيد، از دستورالعمل هاي زير پيروي کنيد.
- استراحت کنيد
دکتر «آگاتا تِرَش» مي گويد: «در طول دوره ي حمله شديد بيماري، مفصل درگير را بالا نگه داشته و به آن استراحت دهيد. با اين کار احتمالاً مشکل کمتري احساس خواهيد کرد. زيرا طي حمله، درد بسيار شديد است». طبق اظهار نظر پزشکان اکثر بيماران در اين دوران حتي تحمل وزن ملافه اي را که بر روي خود مي اندازند ندارند.
- ايبوپروفن مصرف کنيد
آنچه باعث احساس درد مي شود تورم شديد در اطراف مفصل درگير است. بنابراين هنگامي که به مصرف مسکن نياز پيدا مي کنيد، اطيمنان يابيد مسکني را که مصرف مي کنيد مثل ايبوپروفن - داراي اثر ضد التهابي است. دارو را مطابق دستور روي شيشه ي آن مصرف کنيد. اما چنانچه درد با مصرف اين مقدار دارو تسکين نيافت قبل از افزايش دوز آن با پزشک مشورت نماييد.
- استامينوفن يا آسپيرين مصرف نکنيد
همه ي مسکن ها خواص يکسان ندارند. دکتر «ليسه» مي گويد: «آسپيرين در واقع با جلوگيري از دفع اسيد اوريک، بيماري را وخيم تر مي کند و استامينوفن هم داراي خاصيت ضد التهابي قوي نيست و زياد مؤثر واقع نمي شود».
- از يخ استفاده نماييد
دکتر«جان آبروتزو» اظهار مي دارد که اگر با دست زدن و لمس مفصل درد زيادي احساس نمي کنيد از کيسه ي يخ (يخ خردشده) استفاده نماييد. يخ باعث تسکين و بي حسي موضع مي شود. کيسه ي يخ را به مدت 10دقيقه روي مفصل دردناک قرار دهيد. کيسه را با يک حوله يا اسفنج بپوشانيد. در صورت لزوم مجدداً از آن استفاده نماييد.
- از خوردن غذاهاي حاوي پورين زياد بپرهيزيد
غذاهايي که حاوي مقدار زيادي ماده پورين هستند به بالا رفتن سطح اسيد اوريک خون کمک مي کنند. بنابراين پرهيز از اين قبيل غذاها شرط احتياط است. غذاهايي که احتمالاً باعث تشديد نقرس شوند، حاوي 50 تا 150 ميلي گرم پورين در هر100گرم مي باشند. اين غذاها عبارتند از فرآورده هاي حاوي پروتئين حيواني نظير ماهي کولي، مغز، آبگوشت غليظ، آب (شيره ي) گوشت، دل، جگر سياه، قلوه، استخوان شاه ماهي، عصاره ي گوشت، مينس ميت (1) مخلوط با گوشت، صدف، ماهي ساردين و لوزالمعده (خوش گوشت).
- مصرف ساير غذاهاي حاوي پورين را نيز کاهش دهيد
غذاهايي که ممکن است به تشديد نقرس کمک کنند حاوي 50تا 150 ميلي گرم پورين در هر 100گرم هستند. تقليل مصرف اين غذاها به يک وعده در روز براي مبتلايان به نقرس حاد ضروري است. اين غذاها عبارتند از: مارچوبه، لوبياي خشک، گل کلم، عدس، قارچ، جوي دوسر، نخود خشک، حلزون صدف دار، اسفناج، تمامي غلات پخته، انواع نان هاي تهيه شده از غله و مخمر. ماهي، گوشت قرمز، مرغ و ماکيان نيز در همين گروه قرار مي گيرند. مصرف اين غذاها را به 5بار در هفته به وزن 85گرم تقليل دهيد.
- زياد آب بنوشيد
نوشيدن مايعات به مقدار زياد به دفع مازاد اسيد اوريک قبل از آنکه به بدن آسيب وارد شود کمک مي کند. دکتر «رابرت ديويس» مصرف آب ساده (يعني همان H2O)قديمي) را توصيه مي کند. وي معتقد است مشکل بسياري از افراد تنها از ننوشيدن آب به مقدار کافي ناشي مي شود. براي دستيابي به بهترين نتيجه روزي 5 الي 6ليوان آب بنوشيد. به علاوه با نوشيدن آب به مقدار زياد، احتمال تشکيل سنگ کليه که بيماران نقرسي مستعد ابتلا به آن هستند کاهش مي يابد.
- چاي هاي گياهي را فراموش نکنيد
يک راه ديگر براي رساندن مايعات کافي به بدن مصرف چاي هاي گياهي است. اين چاي ها فاقد کافئين و کالري اند. بنابراين مصرف زياد آن ها با ترس و واهمه از افزايش ناخواسته ي وزن همراه نيست. دکتر «النوربلاراک بوش» به ويژه مصرف عشبه ي بياباني(2)، بومادران، ميوه ي گل سرخ(3) و نعناع را توصيه مي کند. اين گياهان را به روش معمول دم کرده و مرتب مصرف نماييد.
- مشروبات الکلي مصرف نکنيد
دکتر«گري استور» مي گويد: «چنانچه داراي سابقه ي ابتلا به نقرس هستيد از مصرف مشروبات الکلي بپرهيزيد». ظاهراً الکل توليد اسيد اوريک را افزايش داده و مانع از دفع آن مي گردد. که همين امر موجب بروز حمله ي نقرس در برخي افراد مي شود. به گفته ي دکتر «بلاراک بوش» مصرف آبجو هم ممکن است با اثرات نامطلوبي توأم باشد. زيرا نسبت به شراب يا ساير مشروبات، حاوي پورين بيشتري است. چنانچه از اين مشروبات مصرف کرديد، احتمال بروز حمله را با به کار بستن توصيه ي دکتر «فليکس کاب» به حداقل برسانيد. جرعه جرعه بنوشيد و شراب را با خوردن هيدروکربن هاي زود جذبي مانند شيريني خشک، بيسکويت، ميوه و پنير خنثي کنيد(4).
- فشار خون را کنترل کنيد
اگر علاوه بر نقرس به فشارخون بالا نيز دچاريد، مشکلتان مضاعف خواهد بود. علت آن است که داروهايي که جهت پايين آوردن فشار خون تجويز مي شوند - نظير داروهاي مدر (ديورتيک) - در حقيقت باعث افزايش مقدار اسيد اوريک مي گردند. بنابراين عاقلانه است براي کاهش فشار خون از روش هاي طبيعي استفاده نماييد. مقدار نمک مصرفي خود را کاهش دهيد. از وزن اضافي بکاهيد و ورزش کنيد. اما قبل از مشورت با پزشک هرگز مصرف داروهاي فشارخون را قطع نکنيد.
- نسبت به رژيم هاي کوتاه مدت هوشيار باشيد
دکتر«ليسه» مي گويد: «در صورت داشتن اضافه وزن، کاهش وزن امري ضروري است». افراد سنگين وزن اسيداوريک بيشتري در خون خود دارند. اما از پيروي از رژيم هاي فوري و کوتاه مدت که به عنوان عامل محرک بروز حمله ي نقرس معروفند، بپرهيزيد، اين قبيل رژيم ها و هم چنين روزه گرفتن - باعث آزاد شدن اسيد اوريک از سلول ها مي شوند. بنابراين به کمک پزشک، رژيمي متعادل و تدريجي براي کاهش وزن انتخاب نماييد.
- درباره ي مصرف مکمل هاي غذايي با پزشک مشورت نماييد
دکتر«بلاراک بوش» توصيه مي کند که در مصرف ويتامين ها احتياط کنيد. زيرا مصرف زياد مواد غذايي خاصي مي تواند موجب بدتر شدن نقرس گردد. به ويژه مصرف زياد نياسين (اسيد نيکوتينيک) و ويتامين A ممکن است موجب بروز نقرس شود. هم چنين قبل از افزايش دوز ويتامين ها با پزشک خود مشورت نماييد.
- مراقب باشيد آسيب نبينيد
بنا به دلايل نامعلوم اغلب نقرس در مفاصلي که در گذشته دچار ضربه و صدمه شده اند بروز مي کند. بنابراين دکتر «آبروتزو» تأکيد مي کند که از کوبيده شدن و ضربه خوردن به شست پا يا وارد شدن هر نوع آسيب به آن پيشگيري نماييد. به علاوه از پوشيدن کفش هاي تنگ مي توانند مفاصل را در معرض آسيب هاي کوچک قرار دهند اجتناب نماييد.

روشي متفاوت

- قدرت گيلاس و زغال چوب
هرچند هيچ دليل علمي قاطعي مبني بر تأثير گيلاس بر نقرس وجود ندارد، با اين حال بسياري از مردم واقعاً آن را مفيد مي دانند. ظاهراً به نظر مي رسد مصرف گيلاس ترش يا شيرين، تازه يا کنسرو شده تفاوتي نداشته باشد.
طبق گزارشات، مقدار مصرف از يک مشت گيلاس (در حدود ده عدد) در روز تا 250 گرم متغير مي باشد. حتي به گفته ي بعضي از مردم مصرف روزانه ي يک قاشق غذاخوري آب گيلاس غليظ (به صورت کنسانتره) نيز مؤثر است.
- ضماد زغال چوب
دکتر«ترَش» استفاده از ضماد زغال را توصيه مي کند. زغال داراي خاصيت جذب سم از بدن است. يک دوم فنجان پودر زغال فعال را با چند عدد بذر کتان (که با مخلوط کن ساييده شده و به صورت بلغور در آمده) و مقدار کافي آب نيم گرم مخلوط کنيد. تا به شکل خمير درآيند. ضماد حاصله را روي موضع بماليد و براي نگه داشتن آن بر روي موضع از يک تکه پارچه يا پلاستيک استفاده نماييد. هر 4 ساعت يکبار ضماد را تعويض کنيد. يا در طول شب از آن استفاده نماييد. زغال توليد رنگ و لکه مي کند. پس مراقب لباس ها و ملافه ي تخت خود باشيد.
- حمام زغال
هم چنين مي توان زغال چوب را به آب داخل وان اضافه کرده پاها را در آن قرار داد. از وان يا تشتي استفاده کنيد که رنگ گرفتن آن برايتان اهميتي نداشته باشد. يک دوم فنجان پودر زغال را با آب مخلوط کنيد. تا به صورت خمير درآيد. سپس به تدريج به اندازه ي کافي آب داغ به آن بيافزاييد. به طوري که آب روي پاها را بگيرد. به مدت 30تا 60دقيقه پاها را در آب بگذاريد.
- مصرف زغال
به نظر دکتر «ترش»، مصرف زغال به صورت خوراکي نيز در پايين آوردن سطح اسيد اوريک خون مؤثر مي باشد. روزي 4بار هر بار يک دوم يا 1 قاشق چاي خوري زغال فعال را پس از برخاستن از خواب، حدود ساعت 10، حدود ساعت 4 و شب قبل از خواب، مصرف نماييد.

پي نوشت ها :

1. Mince Meat مينس ميت مخلوطي است از ميوه جات خشک، شکر و سيب خردشده که معمولاً مثل پاي در وسط خمير گذاشته شده و پخته مي شود. «ويراستار پزشکي»
2. Sarsa parilla.
3. Rosehip.
4. با در نظر گرفتن جميع شرايط، مسلماً توصيه بهتر و مطمئن تر، عدم مصرف الکل است. «ويراستار پزشکي»

منبع مقاله :
تکاک، دبورا، (1388) درمان هاي خانگي، مترجم: مينا اسماعيلي، ويراستار پزشکي: نويد محمدي، تهران: گلبرگ، چاپ پنجم